22 studenten en 6 docenten van 8 verschillende hbo’s en universiteiten uit het hele land scheepten samen in op de Utopia, onder de bezielende leiding van schipper Henri en zijn maat John. Doel van de reis: een week lang zeilen over de Waddenzee en heel veel leren over jezelf, de Waddenzee en de eilanden.

De reis was speciaal voor studenten die meedoen aan de zogenaamde honoursprogramma’s: aanvullende programma’s voor studenten die meer willen en kunnen naast hun reguliere opleiding. “Dat zijn niet per se de studenten die hoge cijfers scoren, maar wel studenten die nieuwsgierig zijn, die actief zijn, die meer willen weten over van alles en nog wat en die ook buiten hun studie willen kijken. De meeste studenten die meedoen aan dit soort programma’s doen dat omdat ze zichzelf willen ontwikkelen”, vertelt Ron Weerheijm, een van de organisatoren en begeleidende docenten.

Zeilen met studenten, hoe ontstond dat idee?

“De inspiratie voor een dergelijke trip komt uit Amerika. Daar hebben ze grote nationale parken. De organisaties die deze parken beheren, ontdekten dat jongeren eigenlijk nauwelijks weten wat er in die parken te zien en te doen is. Daarom hebben ze ‘Partners in the Park’ opgezet: een onderwijsmodule die zich afspeelt in een van die parken. Dan ga je met een paar docenten, ongeveer tien studenten en een park ranger het park in om de natuur te ervaren: wandelen, gesprekken voeren, eenvoudig onderzoek doen. Studenten schrijven hiervan voor hun studie een reflectie en delen hun ervaringen met andere studenten, zodat er indirect ook nog een grotere doelgroep wordt bereikt.”

Waarom hebben jullie gekozen voor de Waddenzee?

‘Tja”, zegt Ron, “wij wilden ook een soort ‘Partners in the Park’ organiseren. Maar waar moesten we dan heen? De Veluwe is wel mooi, maar niet zo groot en ook niet zo heel erg divers. Dan zouden we naar de Ardennen kunnen, of het Zwarte Woud, maar de Waddenzee is een prachtig gebied, heel divers en het loopt vanaf Den Helder tot Denemarken. Bovendien heeft het een hele complexe problematiek, omdat het gebied wordt belast door allerlei soorten gebruik.”

Kennis opdoen en persoonlijke groei doormaken

De studenten moesten tijdens de zeiltrip een aantal workshops geven. Daarom werden er van tevoren drie voorbereidingsbijeenkomsten georganiseerd, waarin de studenten konden nadenken over wat ze belangrijk vinden voor de Waddenzee, en om dat uit te werken in thema’s en workshops. Het was de bedoeling dat deze workshops overal en op ieder moment gegeven konden worden.

“We hebben bewust geen planning gemaakt van tevoren”, vertelt Ron, “maar we zijn gewoon gaan varen en de studenten moesten zelf aangeven wanneer ze hun workshop wilden geven. De eerste dag waren er gelijk twee studenten die tijdens het varen zeiden: ‘we hebben een workshop voorbereid over het getij, en die willen we nu wel geven.’ Dus iedereen zat aan dek, rondom de studenten en zij vertelden hoe het werkt met het getij, de zon en de maan en hoe het in z’n werk gaat. En zo zijn er de hele week verschillende workshops gegeven.”

Boeiende colleges van de Waddenacademie in Makkum en op Texel

“Onze reis begon in Makkum met een college van een van onze sponsoren: de Waddenacademie uit Leeuwarden. Piet Hoekstra, hoogleraar Fysische Geografie – Kustmorfologie vertelde over de ontstaansgeschiedenis van de Waddenzee, en alle invloeden van het getij en het water, ijstijden, ingrepen op het land, zeespiegelstijging, bodemdaling, en hoe het gebied zich heeft ontwikkeld en nog zal ontwikkelen. Heel interessant!”

“Daarna voeren we uit en ’s avonds hadden we op Texel een college van de directeur van de Waddenacademie, Katja Philippart, die op Texel woont. Zij vertelde over de Waddenzee als Werelderfgoedgebied, en dat deze status ook wel een aantal problemen oplevert voor het handhaven van de Waddenzee. Hoe ziet ‘beheer en gezond houden van de Waddenzee’ er bijvoorbeeld concreet uit? Betekent dat primair bescherming van het gebied? En wat kan dan nog aan visserij, zout- en landwinning en recreatie? Dat leverde mooie, verdiepende gesprekken met de studenten op.”

Gipsafdrukken maken van de Waddenzeebodem op Terschelling

Vanuit Texel ging het gezelschap oostwaarts, richting Terschelling. Hier deden ze onder leiding van studenten van de Hanzehogeschool een workshop ‘gipsafdrukken maken van de Waddenzee’. Ze mengden in een klein emmertje een laagje zeewater en gips, en goten dat uit op het drooggevallen Wad. Zo maak je een afdruk van wat daaronder zit. Dan krijg je dus afdrukken van golvend zand, van krabbetjes, schelpen en veren, maar ook vervuilingen op het wad. De studenten werden steeds enthousiaster en uiteindelijk zijn er zeker vijftig afdrukken gemaakt.

Storytelling op Ameland

Vervolgens ging de reis verder naar Ameland. “In de ochtend hebben we daar een workshop storytelling gedaan. Er zijn natuurlijk allerlei verhalen en mythes over de eilanden en over zeevaart”, verklaart Ron. “Een paar studenten hadden uitgezocht hoe je een goed verhaal opbouwt en hoe je spanning in een verhaal aanbrengt. De opdracht aan de groep was om je te verspreiden over het eiland en dan met een klein groepje een verhaal te bedenken over de Waddenzee en/of het eiland.”

’s Avonds stond er nog een dierenworkshop op het programma: wat voor dieren leven er op de eilanden en op het Wad. Zo stond de hele week dus in het teken van allerlei activiteiten die te maken hadden met de Waddenzee.

Alle deelnemers zijn blij dat ze hebben meegedaan

De studenten en docenten zijn heel enthousiast over de week. “Het feit dat je op elkaar aangewezen bent en veel moet samenwerken, draagt heel erg bij aan het groepsgevoel”, geeft Ron aan. “De studenten vonden wel dat we iets teveel workshops hadden, dus dat doen we een volgende keer anders. De docenten hebben ook nog een aantal inhoudelijke wijzigingen, maar over de reis zelf is iedereen heel enthousiast!”

“Het maakt ook uit dat we op een schip zaten”, gaat Ron verder. “Een voordeel van een schip is dat je voortdurend bij elkaar zit. Dat betekent dat je dus ook steeds met elkaar in gesprek bent over wat je ziet, meemaakt, ervaart, over je workshops en allerlei andere onderwerpen. En je bent alleen met deze groep, er komen geen andere mensen bij. Juist dat zorgt voor een hecht gevoel en voor verbinding. Na twee dagen kende iedereen elkaar en sprak iedereen met iedereen. Het scheelde ook dat we alles zelf deden: koken, afwassen, opruimen, we hadden een roostertje gemaakt voor iedereen, zodat iedereen in wisselende samenstellingen iedere dag wel iets deed. En dat was heel leuk, want zo leer je elkaar snel kennen.”

“Die verbinding zorgde er ook voor dat er spontaan nog wat workshops ontstonden, zoals tekenen tijdens het zeilen, of paardrijden op Ameland. Dat werd gedaan door een klein groepje, maar die deelden achteraf met ons wat er zo leuk is aan paardrijden. Ook bezochten we de brouwerij Fortuna op Vlieland; één van de studenten bleek daar te werken en verzorgde een rondleiding. En een proeverij natuurlijk.”

Iets te veel boodschappen laten bezorgen

“We hadden boodschappen laten bezorgen in de haven van Makkum”, lacht Ron. “Het vrachtwagentje van de supermarkt zat helemaal vol, op een kratje na, dat was voor andere klanten. Maar ja, waar wij geen rekening mee gehouden hadden, was dat twintig zakken spinazie niet passen in de koelkast van het schip. Dus we hebben de eerste twee dagen maaltijden gemaakt met spinazie. Hetzelfde gold voor de enorme hoeveelheden sla en bleekselderij die we hadden. Dus het inschatten van wat je nodig hebt en in welke hoeveelheden moeten we nog wat beter onder de knie krijgen.”

Naast serieuze zaken ook heel veel ruimte voor plezier

“We hadden afgesproken dat er alleen tijdens de afwas harde muziek gedraaid mocht worden. Op een goed moment stonden de afwassers te dansen en daaruit ontstond weer een spontane chachacha-dansworkshop aan dek. Ontzettend leuk en gezellig was dat. Verder vonden we het ook leuk om af en toe aan het roer te staan en van de schipper te leren hoe we moesten navigeren. Kortom, het was een topweek, die zeker voor herhaling vatbaar is”, vat Ron samen.

Deze educatieve en prachtige trip was niet mogelijk geweest zonder de (financiële) bijdragen van sponsoren: de Waddenacademie en de Alliantie, een samenwerkingsverband van Universiteit Utrecht -TU Eindhoven - Universiteit Wageningen en het UMCU.

Ook zonder de bijdragen van de deelnemende instellingen was dit niet gelukt:
NHL Stenden (Hogeschool Leeuwarden), Hanzehogeschool (Groningen), Hogeschool Leiden, Hogeschool Rotterdam, Avans Hogeschool (Brabant), universiteit Utrecht,Wageningen Universiteit en de TU Eindhoven.

Zin in een zeiltocht op een van de NAUPAR-schepen?

Bekijk het aanbod of neem contact op met onze medewerkers. Zij weten precies welk schip en arrangement bij de verwachtingen en wensen van de docenten en studenten past. Heb je al een schip op het oog? Bekijk dan hoe je in drie stappen de beschikbaarheid van een schip kunt bekijken.

Lees meer 

Het lVKO zeilden 3 dagen over het IJsselmeer | Comenius College zeilden naar de Marker Wadden | Bestaande bondjes doorbreken | Teamwork op een schip | Voordelen schip als groepsaccommodatie | Voordelen schoolreis in Nederland | Milieuvriendelijk alternatief | Hoe kies ik het juiste schip I Plastic Soup vissen op Markermeer met Dopper